Bez Granic

Od 29 września do 2 października 2011 obydwa rozdzielone Olzą miasta zostały opanowane przez teatr. W teatrach w Cieszynie i Czeskim Cieszynie, ale także na cieszyńskim rynku, wystąpiły renomowane teatry z Polski, Czech i Słowacji. Na ścianach cieszyńskich budynków wyświetlano inspirujące prezentacje multimedialne, a w urokliwym klubie Piwnica Stary Targ wystąpił znakomity amerykański gitarzysta bluesowy Vasti Jackson z formacją Vasti Jackson Blues Band. Festiwalowi towarzyszyły dwie wystawy plastyczne. Wybitny plakacista, prof. Michał Kliś (m.in. autor logotypu Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku) prezentował w cieszyńskim teatrze swoje plakaty teatralne, słowacki artysta Otis Laubert zapraszał do czeskocieszyńskiej galerii Pda na intrygującą wystawę prac inspirowanych flagami państwowymi różnych krajów.
Festiwal cieszyński to nie tylko bierne oglądanie, to także zajęcia warsztatowe dla młodzieży i dorosłych oraz debaty: te może najcenniejsze, kuluarowe, ale również publiczne. Do najciekawszych należała konferencja „Nowy dramat w Europie Środkowej”, podczas której polski dramatopisarz Artur Pałyga i David Drábek – autor, reżyser i dyrektor teatru w Hradcu Kralové wymieniali z publicznością uwagi na temat stanu najnowszej dramaturgii w swoich krajach (ta rozmowa był transmitowana na żywo przez internet). Po finałowym przedstawieniu dziennikarz Radia Katowice Marek Mierzwiak przeprowadził rozmowę o Gombrowiczu z twórcami przedstawienia Teatru IMKA. Można było wymienić poglądy z takimi osobowościami artystycznymi, jak Mikołaj Grabowski, Tomasz Karolak, Piotr Adamczyk, Magdalena Cielecka czy Iwona Bielska.
Innowacją tegoroczej edycji było oddanie prawa do przyznania nagrody Złamanego Szlabanu w ręce widzów, którzy w skali od 0 do 5 oceniali każdy spektakl. Najwyższa średnia ocen zadecydowała o tym, że nagrodę otrzymał teatr Klicperovo divadlo za przedstawienie Jedlíci čokolády (średnia ocen: 4,90). Drugie miejsce zdobyło przedstawienie Korespondence V+W (Národní divadlo Brno – Reduta) z wynikiem 4,87, a trzecie miejsce Teatr IMKA z Warszawy, którego Dziennikom licznie zgromadzona w cieszyńskim teatrze festiwalowa publiczność przyznała średnio 4,73 punktów.
Chociaż program tegorocznego festiwalu obfitował w gwiazdy znane nie tylko z teatru, lecz także z filmu i popularnych seriali telewizyjnych (oprócz wymienionych artystów były też przecież Anna Guzik w swoim najnowszym spektaklu „Singielka” i Pavla Tomicová – znakomita otyła Roza w zwycięskim przedstawieniu), to jednak demokratyczny werdykt widzów wskazał przedstawienia najbardziej interesujące jako dzieła teatralne – podkreślali obecni na festiwalu recenzenci.
Wieczorem 2.10.2011, po ostatnim przedstawieniu festiwalu, uroczystego ogłoszenia wyników dokonał poseł do parlamentu europejskiego Jan Olbrycht. W wystąpieniu podkreślił znaczenie festiwalu, od ponad dwóch dekad będącego forum zbliżenia kultur i narodów, w praktyce społecznego działania realizującego idee integracji europejskiej. Julian Golak, przewodniczący ogólnopolskich struktur Stowarzyszenia Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka, przybliżył widzom działalność SPCZS i podziękował zasłużonym działaczom stowarzyszenia z regionu Cieszyna i Bielska-Białej.
Festiwal został zorganizowany przez oddział regionalny SPCzS w Cieszynie. Młody stażem zarząd oddziału (Janusz Legoń, Kinga Ciba) wspierany był w pracach organizacyjnych przez doświadczonych twórców cieszyńskiej imprezy, Gertrudę Chowaniokovą i Jerzego Hermę.
– Pragnę serdecznie podziękować współorganizatorom, czyli Teatrowi w Czeskim Cieszynie, Teatrowi Polskiemu w Bielsku-Białej i stowarzyszeniu Pa z Czeskiego Cieszyna. Ich pomoc była nieoceniona. Tak samo jak wsparcie finansowe udzielone w tej edycji przede wszystkim przez Fundusz Wyszehradzki, samorząd województwa śląskiego i miasta Cieszyna. Wielką hojnością wykazali się sponsorzy prywatni, przede wszystkim główny sponsor festiwalu: Grupa Żywiec. Osobisty patronat, jakim objęli festiwal Konsul Generalny RP w Ostrawie pani Anna Olszewska i burmistrz Czeskiego Cieszyna Vit Slovaček, były dla nas nie tylko honorem, ale realną pomocą – komentował po imprezie dyrektor festiwalu Janusz Legoń.

Ola Marecka