Przedwojenny Słupiec (do 1945 roku Schlegel) nigdy nie uzyskał praw miejskich, ale zawsze uchodził za bardzo ważny element w gospodarce Niemiec (Słupiec prawa miejskie otrzymał na krótko ale dopiero w czasach PRL-u). Słupczanie pracowali głównie w pobliskiej kopalni węgla kamiennego ale również w licznych okolicznych kamieniołomach, gospodarstwach rolnych, hucie szkła czy browarach. Ta niewielka osada rozwijała się prężnie a jej mieszkańcy wiedli w miarę wygodne i dostatnie życie.
Nowe przychodzi wraz z wybuchem wojny francusko – pruskiej w lipcu 1870 roku. Działania wojenne pomiędzy sąsiadami są jednym z pierwszych konfliktów zbrojnych w Europie o masowych poborach rekrutów i sporej ilości zabitych oraz rannych. Kolorowe mundury, szarże kawalerii, szlachetne pojedynki powoli odchodziły w zapomnienie a w ich miejsce pojawiła się brutalna, krwawa i bezwzględna walka. Pojawienie się nowoczesnych karabinów z zamkiem oraz kartaczownic (pierwowzór ciężkiego karabinu maszynowego) spowodowało drastyczne zwiększenie strat wśród walczących stron. Niemcy, którzy wygrali tę batalię stracili w niej ponad 44 tysiące ludzi a blisko 90 tysięcy było rannych (a wojna trwała niecały rok). Ofiary wojsk francuskich były znacznie większe, 140 tysięcy zabitych i drugie tyle rannych. Nie udało mi się ustalić liczby mieszkańców, przedwojennego Schlegel, uczestniczących lub poległych w tej wojnie. Ilość powołanych do wojska musiała ona być spora skoro na ich cześć wystawiono pomnik.
Pomnik wojny 1870-71 zbudowano z naszego, lokalnego czerwonego piaskowca. Na kilkudziesięciocentymetrowej, kamiennej podmurówce osadzono solidny, ponad metrowy cokół, na którym ustawiono wysoki, czterometrowy obelisk. Ustawiono go na niewielkim placu przy dzisiejszej ulicy Radkowskiej, pomiędzy budynkami 18, 20 i 22. Stał zaledwie kilka metrów od budynku Radkowska 22 gdzie obecnie mieści się nowoczesne przedszkole „Kraina Malucha”.
Pomnik ustawiony został jeszcze w XIX wieku ale data jego fundacji, jak i budowy, nie jest znana. Przypuszczać można że pomnik przetrwał do roku 1945 (zaznaczony jest jeszcze na mapie z 1941 roku) i tuż po zajęciu Słupca przez Rosjan (9 maja 1945) został zdemontowany albo rozbity. Niewykluczone, że pomnik usunięty został przez pierwszych polskich osadników. Tak czy tak, jego powojenne losy nie są znane. Tylko dlaczego usunięto pomnik wojny 1870-71 a pozostawiono, stojący 20 metrów dalej, pomnik wojny 1914-18?
Jak już wspomniałem, nieopodal pomnika wojny 1870-71 w roku 1928 wystawiono kolejny monument, tym razem dla ofiar Wielkiej Wojny 1914-18. Pomnik usytuowany jest w okolicy kościoła Św. Katarzyny, tuż przy skrzyżowaniu ulic Radkowskiej i Traugutta. Całość wkomponowana jest w skarpę i przybrała formę dwóch murów przedzielonych wysoką, kwadratową kolumną nakrytą żelaznym krzyżem (niemiecki symbol chwały i męstwa). Na obu ścianach pomnika umieszczono kamienne tablice z nazwiska poległych słupczan, w sumie 135 osób. Uroczyste otwarcie miało miejsce 23 września 1928 roku w obecności niemalże wszystkich mieszkańców ówczesnego Słupca. Budowlę wykonano z czerwonego, słupieckiego piaskowca. Nie wiedzieć czemu, ten niemiecki pomnik przetrwał do naszych czasów i chociaż nazwiska na nim powoli zanikają (skutek erozji oraz kwaśnych deszczów) jest nadal znakomicie widoczny. Żelazny krzyż koronujący całe założenie usunięty został dopiero w połowie lat 80-tych i zastąpiono go figurą Chrystusa. Bezpośrednio przed tablicami z nazwiskami posadzono drzewka, a kilka lat temu do kolumny przytwierdzono dwujęzyczną tablicę (po niemiecku i po polsku) poświęconą pamięci ofiar wojny i przemocy.
Sporej wielkości, naturalny plac, na ulicy Radkowskiej pomiędzy budynkami 18, 20, 22, 31 i kościołem przed rokiem 1945 pełnił funkcję swoistego placu pamięci. Tu zapewne powstałby także pomnik poległych w II wojnie światowej (w tej wojnie życie straciło 75 mieszkańców Słupca). Nie powstał…
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.