Nowa Ruda. Radni chcą zmian w budżecie obywatelskim?

Czym jest budżet obywatelski?

300 tys. zł na realizację zadań 

Do 2023 roku mieszkańcy mieli możliwość przeznaczenia do 50 tys. zł na realizację jednego z sześciu projektów, co dawało większą swobodę w wybieraniu bardziej kosztownych i potencjalnie bardziej wpływowych inicjatyw.
Zmiany wprowadzone w grudniu 2022 roku

Podczas sesji rady miejskiej w grudniu 2022 roku, postanowiono wprowadzić zmiany w funkcjonowaniu budżetu obywatelskiego. Nowa regulacja pozwala na wybór 10 projektów, z których każdy może mieć maksymalną wartość 30 tys. zł. Celem tej zmiany było umożliwienie realizacji większej liczby projektów, co ma sprzyjać większej różnorodności w podejmowanych inicjatywach. Wówczas za zmianami opowiedziało się 18 radnych, dwóch wstrzymało się od głosu, a radny Jarosław Ubik był przeciw.

Przywrócenie kwoty 50 tys. zł na zadanie

Jarosław Ubik: To minimalny próg

W poprzednich edycjach, kiedy możliwe było zgłaszanie projektów o wyższej wartości, mieszkańcy wykazywali większe zainteresowanie budżetem. Uważam, że w dobie nadal wysokiej inflacji, gdy kwota ogólna Budżetu Obywatelskiego Nowej Rudy od początku jego istnienia nie została podniesiona nawet o złotówkę, a wszystkie towary i usługi potężnie zdrożały przywrócenie tej kwoty pozwoli zapewnić ciągłość i stabilność partycypacji społecznej – mówi Jarosław Ubik. 

Jestem żywo zainteresowany tym budżetem, dużo rozmawiam na ten temat z ludźmi i z rozmów tych wynika, że teraz na przykład praktycznie nie realne jest złożenie projektu na budowę placu zabaw, bo tych pieniędzy nie wystarczy. Kwota 50 tys. zł takie zadanie już pozwoli zrealizować
– dodaje. 

Jak mówi pojawiają się głosy sprzeciwu od byłych radnych z którymi radny się totalnie nie zgadza. Nie ma też jego aprobaty, żeby wprowadzić kadencyjność, bo jego zdaniem jest to ograniczenie swobód obywatelskich, które są zapisane w konstytucji. 

Jarosław Ubik przyznaje, że po rozmowie z częścią radnych, którzy podpisali się pod interpelacją ci stwierdzili, że w poprzedniej kadencji zostali wprowadzenie w błąd przed głosowaniem za zmniejszeniem kwoty na jedno zadanie. Jednak tego tematu nie chciał rozwijać.

Przy obecnych cenach zmiany są konieczne

Burmistrz Nowej Rudy, Tomasz Kiliński, popiera pomysł powrotu do kwoty 50 tys. zł na jedno zadanie w budżecie obywatelskim. Uważa to za powrót do pierwotnie zaproponowanego stanu, który lepiej odpowiada obecnym realiom ekonomicznym. Kiliński podkreśla, że decyzja w tej sprawie leży w rękach rady miejskiej, ale wyraża nadzieję, że radni zdecydują się na ten krok.

Kiliński zauważa również, że kilku radnych, którzy wcześniej głosowali za zmniejszeniem kwoty, teraz przyznaje, że 50 tys. zł jest bardziej odpowiednią sumą. Wzrost cen w ostatnich latach sprawił, że kwota 30 tys. zł staje się niewystarczająca do realizacji projektów, które mogłyby przynieść realne mieszkańcom.

Przede wszystkim kampania informacyjna

Chodzi o większą liczbę zadań

Jak mówi Andrzej Czerniatowicz radny Jarosław Ubik interpelację dotyczącą zmian w budżecie obywatelskim przedstawił radnym tuż przed sesją, co mogło doprowadzić do jej automatycznego podpisania bez dokładnego zapoznania się z treścią. Mam nadzieję, że radni poprzedniej kadencji, którzy głosowali za przyjęciem budżetu obywatelskiego w jego obecnym kształcie, pozostaną konsekwentni i zagłosują przeciwko proponowanym zmianom, mimo presji wywieranej na nich przez przedstawicieli instytucji i organizacji, które w przeszłości były częstymi beneficjentami budżetu obywatelskiego, choć są już finansowane z budżetu państwa, samorządu czy innych źródeł.

Jego zdaniem wprowadzenie limitu 30 tysięcy złotych na jedno zadanie miało na celu umożliwienie realizacji większej liczby projektów oraz przeciwdziałanie sytuacji, w której lepiej zorganizowane organizacje lub instytucje zagarniają znaczną część dostępnych środków. Ponadto, zgodnie z obowiązującym regulaminem, środki z budżetu obywatelskiego powinny być przeznaczane wyłącznie na zadania własne Miasta Nowa Ruda. To wyklucza finansowanie projektów takich szkół jak Liceum Ogólnokształcące czy Noworudzka Szkoła Techniczna, ponieważ ich organem prowadzącym jest powiat.

Aby budżet obywatelski był rzeczywiście obywatelski, należy wspierać mieszkańców w zgłaszaniu projektów, aktywizować młodzież, seniorów oraz lokalne wspólnoty. Warto także zadać sobie pytanie, czy w obecnej sytuacji finansowej miasta stać na utrzymanie budżetu obywatelskiego w dotychczasowej formule. Być może należałoby rozważyć przekazanie części tych środków na inne potrzeby, takie jak oświetlenie ulic, które z powodu oszczędności pozostają wyłączone - mówi Czerniatowicz.

W podobnym tonie wypowiada się Jadwiga Ziemska, która przypomina, że budżet obywatelski to wydzielona część budżetu miasta w kwocie 300 tys. zł przeznaczona na inicjatywy i projekty zadań bezpośrednio zgłaszane przez mieszkańców bądź za pośrednictwem organizacji społecznych. 

Zdaniem Ziemskiej rozwiązania wprowadzane przez poprzednią Radę Miasta uchwałą z 28 grudnia 2022 r. miały na celu uczestnictwo jak największej grupy mieszkańców, po to by aktywizować społeczeństwo noworudzkie oraz zapewnić szeroki i równy dostęp do procesu, aby nie nastąpiło ryzyko dominacji projektów zgłaszanych przez duże instytucje takie jak szkoły czy ochotnicza straż pożarna co według Jadwigi Ziemskiej powodowało niechęć mniejszych grup, które w starciu z dużymi organizacjami nie miały szans i nie składały projektów, bo były z góry na przegranej pozycji. 

Dlatego koszt zgłoszonego do realizacji zadania nie mógł przekroczyć kwoty 30 tys. zł zamiast dotychczasowego 50 tys. zł. co pozwoliło zrealizować 10 projektów zamiast 6. Podpisanie interpelacji radnego Ubika przez 7 radnych, którzy poprzednio głosowali za zmniejszeniem kwoty do 30 tys. wynikało z zebrania podpisów tuż przed sesją i zabrakło czasu na zastanowienie taka przysługa koleżeńska, która do niczego nie zobowiązuje. 

Sądzę, że radni poprzedniej kadencji będą konsekwentni i nie zmienią swojego zdania. Nieprawdą jest, że liczba projektów zgłaszanych po zmniejszeniu kwoty 30 tys. zł maleje. Realizacja zadań w 2024 r. wynosiła 13 a w 2025 r. ilość zadań była największa od 2019 r. i wyniosła 19 projektów. Co świadczy o ogromnym zaangażowaniu mieszkańców w życiu publicznym
- mówi Ziemska.

Nasza rozmówczyni zauważa też i daje jako przykład, że kwota ogólna Budżetu Obywatelskiego Powiatu Kłodzkiego w 2025 r. wynosi 195 tys. zł i co rok jest zwiększana o 15 tys. zł, a koszt jednego zgłoszonego zadania nie może być mniejszy niż 5 tys. zł i nie może przekroczyć 15 tys. zł.

U nas kierunek jest odwrotny zamiast zwiększać ilość zadań do realizacji to propozycja radnego Ubika idzie w kierunku zmniejszenia zadań z 10 na 6. Pełnienie funkcji radnego stanowi wyraz zaufania, jakim wyborcy obdarzają konkretną osobę. Mandat zaufania powinien motywować do pracy na rzecz wszystkich mieszkańców. Wspólne działanie buduje społeczeństwo obywatelskie a to stanowi cel i istotę jego tworzenia. Należy zatem skutecznie budować społeczności oparte na współpracy, dialogu i wspólnym decydowaniu o przyszłości – dodaje Ziemska.

Przeprowadzą konsultacje społeczne

Jakie rozwiązania zostaną przyjęte?

Czas pokaże, jakie rozwiązania zostaną przyjęte, jednakże taka debata jest dowodem na aktywne uczestnictwo niestety tylko części mieszkańców Nowej Rudy w kształtowaniu przyszłości swojego miejsca zamieszkania.