Już po ośmiu miesiącach tego roku niemal został osiągnięty wynik z całego poprzedniego (2024 roku), kiedy urlop rodzicielski wzięło 41,9 tysiąca ojców. W porównaniu z 2023 rokiem, gdy z urlopu skorzystało 19 tysięcy mężczyzn, jest to prawie dwukrotny wzrost – mówi Iwona Kowalska-Matis regionalna rzeczniczka prasowa ZUS na Dolnym Śląsku.
Trend wzrostowy wynika z wdrożenia w Polsce dyrektywy work-life balance.
Coraz więcej par dzieli się urlopem
Statystycznie coraz więcej par dzieli się urlopem rodzicielskim a to oznacza, że ojcowie coraz chętniej podejmują się wychowywania dzieci. W skali kraju jednak spada liczba ojców korzystających z urlopu ojcowskiego, co może świadczyć o niezrozumieniu funkcji obydwu świadczeń.Z danych ZUS wynika, że w 2023 roku z urlopu ojcowskiego skorzystało 182 tysiące mężczyzn, w 2024 roku – 162 tysiące, a od stycznia do sierpnia 2025 roku – już tylko 91,6 tysiąca. To wyraźny spadek, który pokazuje potrzebę edukacji i jasnej komunikacji na temat zasad oraz korzyści wynikających z urlopów przysługujących rodzicom.
Dwa urlopy – dwa różne cele
Urlop ojcowski to dwa tygodnie w 100 proc. płatnego wolnego, które trzeba wykorzystać do pierwszego roku życia dziecka. Jego podstawową funkcją jest opieka nad niemowlakiem i mamą podczas okresu rekonwalescencji po porodzie.
Za urlop ojcowski tata dostaje pełne wynagrodzenie, być może w tym tkwi tajemnica popularności tego urlopu
– komentuje Kowalska-Matis.
Z kolei urlop rodzicielski, który w Polsce wynosi 41 tygodni (przy urodzeniu jednego dziecka) i może być dzielony przez rodziców, jest płatny na poziomie 70 proc. zasiłku. Można go wykorzystać do końca roku, w którym dziecko kończy 6 lat. Ten urlop daje szansę tacie i dziecku na budowanie relacji, a mamie – na spokojniejszy powrót do aktywności zawodowej.
Polskie prawo umożliwia ojcom skorzystanie z, obydwu, czyli zarówno z urlopu ojcowskiego, jak i z urlopu rodzicielskiego.
Warto korzystać z obu świadczeń. Kiedy tata rezygnuje z jednego z urlopów krócej jest ze swoim dzieckiem
– podkreśla Kowalska-Matis.
Krótszy czas wykorzystania urlopów rodzicielskich przez ojców
Tym, co również niepokoi, jest spadek średniej liczby dni urlopu rodzicielskiego wykorzystywanego przez mężczyzn.W 2025 było to tylko 40 dni, w 2024 roku – 47, a w 2023 roku – 49 dni. Ojcowie wykorzystują, więc średnio niecałe pięć tygodni, mimo że zgodnie z nowelizacją Kodeksu pracy mają do dyspozycji dziewięć tygodni urlopu rodzicielskiego, który jest przeznaczony tylko dla nich (nie może wziąć ich matka)
Ustawowo każdy rodzic ma „swoje” dziewięć tygodni urlopu, którego nie można przenieść na drugiego rodzica. Nasze dane wskazują, że średnio dwa tygodnie urlopu rodzicielskiego pozostają niewykorzystane – mówi Iwona Kowalska-Matis.
Tymczasem to jest ich czas, który mogliby spędzić ze swoim dzieckiem
– dodaje.
W praktyce mężczyźni mogą korzystać z jeszcze większej puli. Całkowity wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi, bowiem 41 tygodni, z czego tylko dziewięć tygodni przysługuje każdemu z rodziców niezależnie a pozostałymi można się np. dzielić.
Maleje dysproporcja w wysokości zasiłków
Według rzeczniczki, zmniejsza się różnica w wysokości zasiłku wypłacanego kobietom i mężczyznom za czas urlopu rodzicielskiego. Od stycznia do sierpnia 2025 roku przeciętna dzienna wysokość zasiłku ojca wynosiła 173 zł, a matki – 140 zł. Oznacza to, że zasiłek mamy stanowił 81 proc. zasiłku taty.Dla porównania, w 2024 roku przeciętna dzienna wysokość zasiłku ojca wynosiła 167 zł, a matki – 124 zł, co oznaczało udział na poziomie 74 proc. W 2023 roku było to zaledwie 70 proc.
Tendencja wzrostowa udziału przeciętnego dziennego zasiłku kobiety z tytułu urlopu rodzicielskiego w wysokości przeciętnego dziennego zasiłku macierzyńskiego utrzymuje się od kilku lat. W 2022 roku udział ten wynosił 61,7 proc., w 2023 – 70,1 proc., w 2024 – 74,6 proc., a od stycznia do sierpnia 2025 – już 81,3 proc.
To pozytywna tendencja – duże dysproporcje w wysokości zasiłku są, bowiem odzwierciedleniem luki płacowej, o której wciąż mówi się w kontekście polskiego rynku pracy.
Największymi beneficjentami dobrze wykorzystanych urlopów są dzieci. To one zyskują najwięcej, gdy oboje rodzice mają czas i możliwości, by aktywnie uczestniczyć w opiece i wychowaniu
– zachęca Kowalska-Matis.
Korzystają na tym także sami rodzice – dla mam to szansa na powrót do aktywności zawodowej i zarobkowej, a dla ojców – dobrze zainwestowany czas w życie rodzinne i własny dobrostan.
Jak to wygląda na Dolnym Śląsku?
W czerwcu 2025 roku na Dolnym Śląsku z urlopu rodzicielskiego korzystało 833 ojców, w tym na ternie legnickiego oddziału ZUS 315, wałbrzyskiego 140, wrocławskiego 378.W analogicznym czasie z urlopu ojcowskiego korzystało 1 240 Dolnoślązaków, w tym w tym na ternie legnickiego oddziału ZUS 498, wałbrzyskiego 222, wrocławskiego 520.
Rok wcześniej w 2024 z urlopu rodzicielskiego skorzystało 3305 panów, w tym:
- Na terenie oddziaływania legnickiego oddziału ZUS: 654
- Na terenie oddziaływania wałbrzyskiego oddziału ZUS: 715
- Na terenie oddziaływania wrocławskiego oddziału ZUS: 1936
- W całej Polsce urlop rodzicielski w 2024 r. wykorzystało 41,9 ojców.
URLOP OJCOWSKI: W celu sprawowania opieki nad dzieckiem pracownik - ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni 100 proc. płatny. Urlop musi być wykorzystany do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.
Urlop ojcowski oraz zasiłek macierzyński za okres tego urlopu może zostać wykorzystany jednorazowo albo w nie więcej niż 2 częściach, z których kolejna nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej części urlopu ojcowskiego. Żadna z części urlopu ojcowskiego nie może być krótsza niż tydzień.
URLOP RODZICIELSKI: Po urlopie macierzyńskim rodzice mają prawo do urlopu rodzicielskiego, który wynosi 41 tygodni: W przypadku urodzenia lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka i 43 tygodnie w przypadku urodzenia dwójki lub więcej dzieci przy jednym porodzie, w tym: każdy z rodziców ma niezbywalne prawo do 9 tygodni urlopu, które nie mogą zostać przeniesione na drugiego rodzica.
Komentarze (0)
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Jak to zrobić dowiesz się w zakładce polityka prywatności.